Răng cửa là chiếc răng nằm ở phía trước của cung hàm, gồm 4 chiếc hàm trên và 4 chiếc hàm dưới. Răng cửa đóng vai trò quan trọng trong thẩm mỹ và chức năng ăn nhai. Cùng I-Dent DiamondTech tìm hiểu chi tiết về cấu tạo của răng cửa, chức năng và các vấn đề thường gặp ở răng này qua bài viết dưới đây.
1. Đặc điểm của răng cửa
Nhóm răng cửa có tổng cộng 8 cái, bao gồm 4 cái hàm trên và 4 cái hàm dưới. Cấu tạo của các loại răng cửa giống nhau nhưng hình dạng khác biệt để phù hợp với từng chức năng cụ thể.
1.1. Cấu tạo răng cửa
Cấu tạo của các loại răng cửa đều giống nhau, bao gồm các thành phần chính: thân răng, cổ răng và chân răng. Trong đó, thân răng là phần có thể nhìn thấy được khi chiếc răng nhô lên phía trên nướu. Chân răng là phần răng ẩn bên dưới nướu được cố định vào ổ răng. Cấu tạo răng cửa chia thành nhiều lớp:
- Men răng: Lớp ngoài cùng bao bọc thân răng là lớp cứng nhất cơ thể, có tác dụng bảo vệ răng khỏi các tác nhân gây hại bên ngoài.
- Ngà răng: Lớp bên trong men răng có cấu tạo từ dentin sở hữu độ cứng cao, chỉ kém hơn men răng. Lớp ngà răng này có vai trò bảo vệ tủy răng và tiếp nhận kích thích từ đồ ăn nóng, lạnh, chua…
- Tủy răng: Tủy răng là mô mềm bên trong răng, chứa dây thần kinh và các mạch máu nuôi dưỡng răng và tạo cảm giác cho răng.
1.2. Đặc điểm chung về hình dạng răng cửa
- Răng cửa có hình dạng lưỡi dao, thích hợp để cắt thức ăn.
- Mặt trước răng cửa (mặt môi) lồi và mặt sau (mặt lưỡi) lõm vào trong.
- Mặt trước có 3 gờ dọc và tạo thành 2 rãnh dọc.
- Chân răng đơn và hơi cong.
1.3. Đặc điểm riêng từng loại răng cửa
- Răng cửa trung tâm hàm trên: Là răng cửa lớn nhất với chiều dài trung bình 25mm (23.5 – 25.5mm). Mặt trước răng cửa có 3 gờ dọc rõ ràng tạo thành 2 rãnh dọc sâu. Chân răng chỉ có 1 và dài nhất.
- Răng cửa bên hàm trên: Kích thước nhỏ hơn răng cửa trung tâm với chiều dài trung bình 23mm (21 – 25mm). Mặt trước răng cửa có rãnh dọc giữa và chân răng cong nhưng ngắn hơn so với răng cửa trung tâm.
- Răng cửa trung tâm dưới: Kích thước nhỏ nhất trong các răng cửa với chiều dài trung bình 21mm (19 – 23mm). Mặt trước răng cửa phẳng hơn so với răng cửa bên trên và có 1 chân răng ngắn, dẹt.
- Răng cửa bên hàm dưới: Kích thước răng cửa lớn hơn răng cửa trung tâm dưới với chiều dài trung bình 22mm (20 – 24mm). Răng cửa bên hàm dưới có hình dạng và kích thước giống răng cửa trung tâm dưới.
2. Chức năng của răng cửa
Ngoài chức năng thẩm mỹ răng miệng, răng cửa còn đảm bảo các chức năng ăn nhai và phát âm diễn ra một cách hiệu quả.
2.1. Vai trò của răng cửa sữa
Răng cửa sữa đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển răng cửa của trẻ em. Răng cửa sữa thường mọ khoảng từ 6 tháng tuổi và hoàn tất vào khoảng 16 tháng tuổi. Thứ tự mọc của răng cửa sữa diễn ra theo khuôn mẫu cố định, bao gồm 8 răng cửa sữa (4 chiếc ở hàm trên và 4 chiếc ở hàm dưới) mọc lên đầu tiên đóng vai trò cắn xé thức ăn. Khi trẻ khép miệng, răng cửa sữa trên và dưới tiếp xúc với nhau giúp trẻ dễ dàng xử lý thức ăn.
Răng cửa sữa còn có chức năng hỗ trợ cấu trúc khuôn mặt, môi và má làm tăng tính thẩm mỹ cho nụ cười và diện mạo tổng thể. Răng cửa sữa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ giúp trẻ phát âm chính xác hơn và tạo điều kiện cho răng nanh, răng hàm , răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí.
2.1. Vai trò của răng cửa vĩnh viễn
- Chức năng thẩm mỹ
Răng cửa vĩnh viễn là nhóm răng nằm ở mặt trước trung tâm của hàm răng và có vai trò duy trì thẩm mỹ nụ cười. Răng cửa giúp duy trì hình dáng môi và hỗ trợ cấu trúc má giúp khuôn mặt đều đặn cũng như cân đối. Khi mất răng cửa, các cơ mặt có xu hướng lỏng lẻo và chảy xệ do thiếu sự hỗ trợ từ cấu trúc răng, suy giảm khả năng nâng đỡ các cấu trúc trên khuôn mặt.
- Chức năng phát âm
Khả năng phát âm của mỗi người phụ thuộc khá lớn vào sự tồn tại của răng cửa vì để tạo ra âm thanh cụ thể, lưỡi thường tiếp xúc với răng cửa trên hoặc dưới. Răng cửa bị thiếu hụt hoặc sai lệch vị trí gây khó khăn trong việc phát âm, ảnh hưởng rõ ràng đến chất lượng giọng nói.
- Chức năng ăn nhai
Răng cửa có vai trò cắn và xé nhỏ thức ăn để răng hàm tiếp tục thực hiện nhai nghiền nát thức ăn thành những mảnh nhỏ. Chức năng hỗ trợ ăn nhai của răng cửa như mắt xích đầu tiên trong toàn bộ quy trình tiêu hóa. Khi răng cửa gặp các vấn đề liên quan đến hình thái răng và khớp cắn như mẻ răng, gãy vỡ, mọc chìa ra ngoài, quặp vào trong, mất răng… hay mắc bệnh lý như viêm lợi, tụt lợi, viêm tủy răng… sẽ ảnh hưởng đến khả năng ăn nhai.
3. Các vấn đề thường gặp ở răng cửa
Một số vấn đề thường gặp ở răng cửa có thể kể đến là:
3.1. Răng cửa sai lệch
Vị trí hoặc hướng răng cửa mọc bất thường trên cung hàm khiến nụ cười không được thẩm mỹ và ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai lẫn sức khỏe răng miệng.
Một số dạng răng cửa sai lệch phổ biến:
- Răng thưa
- Răng hô hoặc móm
- Răng cửa mọc lệch, răng không đều, răng khấp khểnh, chen chúc trên cung hàm
- Răng cửa xoay hình chữ V
- Răng cửa nghiêng về một hướng
- Khớp cắn đối đầu khi răng cửa hàm trên và dưới đối đỉnh khi cắn
- Khớp cắn hở khi răng cửa hàm trên vag dưới tạo thành khe hở khi cắn
- Khớp cắn chéo khi răng cửa hàm trên và dưới vị thò thụt khi cắn.
3.2. Răng cửa bị mòn
Răng cửa bị mòn là tình trạng lớp men răng bị bào mòn, khiến răng nhỏ ngắn, nhạy cảm hơn. Dấu hiệu nhận biết răng cửa mòn là răng ố vàng và bị vỡ, mẻ răng nhỏ…
Nguyên nhân gây ra mòn răng cửa:
- Chải răng sai cách, dùng lực quá mạnh, chải răng theo chiều dọc hoặc dùng bàn chải lông quá cứng…
- Sử dụng các thực phẩm có hại cho men răng như nước ngọt có gas, đồ ăn chứa nhiều axit, cứng, dai…
- Răng bị thiếu hụt fluoride do ít sử dụng kem đánh răng, nước sức miệng chứa fluor…
- Rối loại ăn uống, trào ngược dạ dày.
- Mắc bệnh lý răng miệng như xệ khớp thái dương hàm dưới…
Đối với trường hợp răng cửa mòn nhẹ thì bạn có thể sử dụng các sản phẩm chăm sóc răng miệng có chứa fluor để tăng cường men răng. Còn đối với trường hợp răng bị mòn nghiêm trọng thì có thể chọn phương pháp trám răng, bọc răng sứ hoặc chỉnh nha để cải thiện.
3.3. Sâu răng cửa
Sâu răng cửa là tình trạng men răng ben ngoài bị vi khuẩn phá hủy tạo thành các lỗ sâu nhỏ li ti hoặc kích thước lớn. Các loại sâu răng bao gồm sâu bề mặt răng, sâu chân răng và sâu khe răng.
Sâu răng phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau từ nhẹ đến nặng:
- Giai đoạn đầu: Khi loại bỏ mảng bám, bạn sẽ thấy vết bẩn trên răng và có sự khác biệt về độ nhám, độ mịn giữa vết răng sâu với men răng bình thường.
- Giai đoạn sâu bề mặt: Vết ố trên men răng sậm màu hơn theo thời gian và không thể tẩy sạch hoàn toàn. Trên bề mặt men răng hình thành nốt nhỏ sâu răng đen nhưng chưa ảnh hưởng đến ngà răng bên trong, Vị trí men răng bị tổn thương mất đi từ 1 – 10% chất vô cơ.
- Giai đoạn sâu răng trung bình: Vết sâu răng lan rộng hơn, có thể thấy rõ nhưng chưa chạm đến ngà răng.
- Giai đoạn sâu răng đi vào ngà răng: Sâu răng đi vào ngà răng và lan dọc theo ống ngà về phía tủy răng.
- Giai đoạn sâu chân răng: Bề mặt chân răng tiếp xúc lâu dài với vi khuẩn khiến ngà răng trở nên sơ cứng.
Nguyên nhân gây sâu răng cửa rất đa dạng, bao gồm việc thiếu hụt fluor, men răng yếu, vệ sinh răng miệng kém hay chế độ ăn uống thiếu khoa học,… Nếu không được điều trị kịp thời tình trạng này còn gây ra đau răng, ê buốt răng hay viêm tủy và dẫn đến răng chết tủy. Bên cạnh đó, việc răng cửa bị sâu, mô răng bị hư hại và khiến răng bị đen gây mất thẩm mỹ khi cười nói.
3.4. Răng cửa bị nứt gãy, sứt mẻ
Răng cửa bị nứt, gãy, mẻ thường là hậu quả của những chấn thương do tai nạn, va đập mạnh hoặc do các thói quen xấu. Tình trạng răng bị nứt, gãy răng không chỉ khiến hàm răng xấu mà còn ảnh hưởng đến chức năng nhai, khiến răng dễ bị ê buốt khi ăn đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh
Để đảm bảo chức năng của răng và phòng ngừa biến chứng, bạn có thể khắc phục tình trạng này bằng phương pháp trám răng hoặc bọc răng sứ. Phương án điều trị sẽ được chọn dựa trên kết quả thăm khám, chẩn đoán và đánh giá tình trạng răng miệng của bệnh nhân.
3.5. Răng cửa bị tụt lợi
Răng cửa bị tụt lợi là tình trạng nướu răng rút xuống làm lộ ra gốc chân răng, ảnh hưởng vẻ đẹp nụ cười và khiến răng nhạy cảm, dễ bị lung lay hoặc mất răng theo thời gian. Nguyên nhân chính gây ra tụt lợi là hút thuốc lá thường xuyên làm giảm lưu thông máu đến nướu khiến nướu bị yếu hoặc do mắc phải các bệnh lý răng miệng.
Răng cửa bị tụt lợi nên điều trị sớm, loại bỏ cao răng hoặc phẫu thuật ghép nướu để phục hồi thẩm mỹ và khả năng ăn nhai.
Qua bài viết trên đây hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, chức năng của răng cửa cũng như các vấn đề thường gặp. Để đảm bảo răng cửa luôn sáng bóng, khỏe mạnh, bạn cần thực hiện chế độ chăm sóc răng miệng hợp lý và thăm khám định kỳ.
